portal.guldu.uz

EKONOMETRIK MODELLARNING AXBOROT
TA’MINOTI
2.1. Iqtisodiy ma’lumotlarning statistik tabiati
2.2. Bog‘liq va bog‘liq bo‘lmagan o‘zgaruvchilarni tanlash
2.3.Ekonometrik modellarni tuzishda qatnashadigan iqtisodiy
ma’lumotlarga qo‘yiladigan talablar

Iqtisodiy jarayonlarni vaqt davomida o‘zgarishini o‘rganish
muhim ahamiyatga ega. Chunki barcha iqtisodiy jarayonlar va
hodisalar vaqt davomida o‘zgaruvchan bo‘ladi. Iqtisodiyotda barcha
iqtisodiy jarayonlarni iqtisodiy-statistik modellar orqali o‘rganish
natijasida u yoki bu iqtisodiy ko‘rsatkichning hozirgi holati va
kelajakdagi o‘zgarishini ilmiy asosda tahlil qilish va bashoratlash
mumkin bo‘ladi.
Iqtisodiy-statistik modellashtirish usuli - bozor iqtisodiyoti
subyektlarining iqtisodiy faoliyati tahlili va rejalashtirishni
takomillashtirishga qaratilgan tadbirlardan biridir.
Iqtisodiy-statistik modellashtirish iqtisodiy ko‘rsatkichlar va
ishlab chiqarish omillari o‘rtasidagi aloqalar o‘z mohiyatiga ko‘ra
stoxastik bo‘lgan asosga tayanadi. Iqtisodiy subyektlar faoliyatini
statistik modellashtirish zamon va makonda ularning rivojlanish
jarayonini o‘rganishda asosiy o‘rin egallaydi. Bu modellar ishlab
chiqarish tendensiyalari va qonuniyatlarini aniqlash uchun
moslashgandir.
Hatto eng takomillashgan statistik model ham iqtisodiy hodisa va
jarayonlarning butun aloqadorligini qamrab olishga qodir emas.
Shunga ko‘ra, iqtisodiy tahlil va iqtisodiy-statistik modellashtirishni
qo‘llashda har doim noaniqlik elementlari mavjud bo‘ladi. Odatda,
iqtisodiy-statistik modellashtirishni qo‘llash samaradorligining asosiy
shartlaridan biri uning real ko‘rinish va jarayonga aynan mos kelishi
hisoblanadi.