portal.guldu.uz

Elektron mikroskopik tekshirishlar barcha o’simlik va hayvon organizmlarining har qanday hujayralari, bakteriya va sodda hayvonlar juda yupqa sitoplazmatik membrana yoki plazmolemma deb ataluvchi tashqi qobiqga ega ekanligini ko’rsatdi. Bunday qobiqning qalinligi 75 A atrofida bo’ladi va uning yorug’lik mikroskoplarida ko’rinmasligi tabiiydir.
Tashqi sitoplazmatik membrana doimo 3 qavatdan tashkil topadi. Tashqi va ichki qavatlar bir qator joylashgan oqsil molekulalaridan, o’rta qavat esa, ikki qator joylashgan lipid molekulasidan iborat bo’ladi. Har bir qavatning qalinligi taxminan 25 A dir. Membrananing bunday tuzilishini birinchi bo’lib J. Daniyelli (1934, 1952) aniqlagan. Keyinchalik 3 qavatli membrana, elementar membrana deb ataldi. Bu birinchi marta aksonlarni miyelinli qobig’ini tekshirishda (Shvan hujayralarida) aniqlandi.