portal.guldu.uz

Ўзбекистон давлат мустақиллигига эришгач, барча ижтимоий фанлар каби фалсафа фанининг ҳам муаммоларига муносабат ўзгарди. 70 йилдан ортиқ вақт давом этган совет тузуми шароитида муҳим, мураккаб фалсафий муаммолар устида эркин фикрлашга, минглаб йиллар давомида шаклланган ва ривожланган фалсафий мерос ва қадриятлар холисона ўрганилишига йўл қўйилмади. Марксизм ғоялари фалсафа тараққиётининг энг олий босқичи, унинг пайдо бўлиши эса фан соҳасидаги революция деб қаралиб келинди. Якка мафкура, турғун дунёқарашни тарғиб қилиб, синфийлик ва партиявийлик принципларини ўзининг асосий мезони қилиб олган, тоталитар сиёсий тузумга хизмат қилиб келган марксча фалсафа жамият тараққиёти талабларига зид бўлиб, кишиларнинг тафаккур салоҳияти қотиб қолган ақидалар доирасида чекланиб, чегараланиб қолишига олиб келди. Мустақил илмий, ижодий тадқиқотлар ўрнини ақидапарастлик, тоталитар тузум сиёсатини, авторитар ғояларни тарғиб этиш эгаллади. Натижада асрлар давомида инсон ақлий салоҳиятининг юксак чўққиси сифатида қараб келинган фалсафанинг жамият тараққиёти, инсон билимлари, маънавияти юксалишидаги ўрни, аҳамияти торайиб қолди.
Мустақил тараққиётимиз яратган шароитлар, эҳтиёжлар ва имкониятлар фалсафага умуминсоний қадрият сифатида ёндашиш, жамият тарихида шаклланган барча фалсафий таълимотларни бир-бири билан узвий боғланган маънавий жараён сифатида қараш, Шарқ фалсафаси, жумладан, Ўрта Осиё халқлари ижтимоий-фалсафий фикр тарихи ва анъаналарини чуқур ёритиш, халқимизнинг ҳозирги кундаги мустақил тараққиёти, истиқболи билан боғлиқ бўлган назарий, амалий муаммоларини холисона ўрганиш ва умумлаштириш заруриятини юзага келтирди.