portal.guldu.uz

ЗTexnologiyaИ tushunchasi texnikaviy taraqqiyot bilan bogФliq holda fanga 1872-yilda kirib
keldi va yunoncha ikki soФzdan texnos- sanХat, hunar va logos-fan, taХlimot soФzlaridan tashkil topib,
Зhunar fani З maХnosini anglatadi. Pedagogik texnologiya - bu oФqituvchining oФquvchilarga oФqitish
vositalari yordamida muayyan sharoitlarda taХsir koФrsatishi va bu faoliyat mahsuli sifatida ularda
oldindan belgilangan shaxs sifatlarini intensiv shakllantirish jarayonidir. Pedagogik texnologiya -oФquv jarayonini texnologiyalashtirishni butunligicha aniqlovchi tizimli kategoriya.
Zamonaviy taХlimning eng muhim unsurlari qadimdan shakllanib kelgan. TaХlim maqsadi,
mazmuni, shakl, uslub va vositalari taХlim jarayonlari mazmunini tahlil qilish uchun qoФllaniladigan
anХanaviy kategoriyalar boФlib hisoblanadi. Aynan shu kategoriyalar maХlum predmet, mutaxassislik
yoki ixtisoslik boФyicha oФquv-tarbiyaviy jarayonni tashkil qiluvchi pedagog faoliyatining predmeti
sifatida yuzaga chiqadi. Qayd etilgan pedagogik kategoriyalarni maqsadga muvofiq ravishda
yoФnaltirilgan pedagogik faoliyatning qonuniyat va mezonlarini tizimlashtiruvchi omil vazifasini
bajaradi. Zamonaviy oФqituvchi dars jarayonida ТaktyorУ emas, aksincha ТrejissyorУ boФlishi
kerakligini anglashi lozim. Buning uchun esa u bir necha yangicha taХlim usullarini yaxshi bilishi
kerak.
OФqituvchining samarali faoliyat koФrsatishga undovchi darsning metodik ishlanmasini puxta
ishlab chiqishdan farqli oФlaroq, taХlim texnologiyasi tinglovchilar faoliyatiga nisbatan yoФnaltirilgan
boФlib, u tinglovchilarning shaxsiy hamda oФqituvchi bilan birgalikdagi faoliyatlarini inobatga olgan
holda, oФquv materiallarini mustaqil oФzlashtirishlari uchun zarur shart-sharoitlarni yaratishga
xizmat qiladi. TaХlim texnologiyasining markaziy muammosi Р taХlim oluvchi shaxsini rivojlantirish
orqali taХlim maqsadiga erishishni taХminlashdan iborat.
OФz mohiyatiga koФra pedagogik texnologiya vaqt taqsimotiga muvofiq dasturlanib, ilmiy
jihatdan asoslangan xamda kutilgan natijaga erishishni taХminlovchi pedagogik jarayonning barcha
bosqich va qismlarining vazifalari aniq belgilangan tizimni ifodalaydi.
TaХlim jarayonida pedagogik texnologiyalardan foydalanishning samaradorligini baholash
ham muhim ahamiyatga ega. Pedagogik texnologiyalarning imkoniyatidan kelib chiqqan holda
ularni amaliyotga tatbiq etishning samaradorligini bir qator mezonlar bilan aniqlash mumkin.
Bular:
taХlim, tarbiya va shaxsni rivojlantirish vazifalarining oФzida yaxlit aks ettira olishi;
oФzida zamonaviy fan va texnika darajalarini ifodalay olishi;
gФoyaviy jihatdan talabalarning yosh va psixologik xususiyatlariga mos kelishi;
oФquv materialining zarur axborotlar bilan toФliq taХminlanganligi;
oФqitish jarayonida rang-barang metod va vositalarni qoФllash imkoniyatini
taХminlaganligi;
taХlimning koФrgazmaliligi va barcha uchun ochiqligini taХminlash tamoyiliga egaligi;
koФp funksiyali taХlim vositalaridan foydalanish va ularni oson ekspluatasiya qilish
imkoniyatining mavjuligi;
pedagogning talabalarga mustaqil ishlarni samarali tashkil etishga koФmalashish
darajasi.
Mahorat-shaxsning tajriba orqali orttirgan xususiyati. Biror sohasidagi moslashuvchan
koФnikma va ijodkorlik asosida hosil boФlgan kasbiy koФnikmalarning nazariy darajasidir. Mahorat Р
sanХat, Mahorat izlanish, Mahorat Р pedagogik texnologiyalarni qoФllay bilish, mahorat -oФqituvchining oФz faoliyatini ilmiy asosda tashkil etish va oФz-oФzini tarbiyalashdir. Qobiliyat hamma
insonlarda mavjud boФlib, bir tekisda boФlmay, biri yuqori,biri oФrta quyi darajadan ibortdir.